Xây dựng Ðảng về đạo đức và sứ mệnh vẻ vang của báo chí hiện nay

Thứ tư - 07/08/2024 16:32 778 0

Nếu như các kỳ đại hội trước xác định xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về “chính trị, tư tưởng và tổ chức” thì chỉ tới Đại hội lần thứ XIII bổ sung vấn đề “đạo đức”, cùng với “chính trị, tư tưởng và tổ chức” hợp thành mục tiêu bao trùm toàn bộ công tác xây dựng Đảng: “Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức”. “Sức mạnh của Đảng là ở sự gắn bó với nhân dân. Quan liêu, tham nhũng, xa rời nhân dân sẽ dẫn đến những tổn thất khôn lường đối với vận mệnh đất nước, của chế độ xã hội chủ nghĩa và của Đảng”.
Đó không chỉ là lý tưởng chính trị mà còn là chuẩn mực nhân văn cao nhất trước hết cho mọi chủ trương, đường lối của Đảng và hành động của mỗi cán bộ, đảng viên. Đó không chỉ là trọng trách lịch sử “vừa là người lãnh đạo” mà còn là lương tri, là đạo lý của Đảng “vừa là người đày tớ trung thành của nhân dân” - “đứa con nòi của giai cấp lao động” Việt Nam.

Ảnh TL

Hiện nay, hệ thống báo chí nước ta có 798 cơ quan báo chí, gồm 127 báo và 671 tạp chí, 72 cơ quan phát thanh - truyền hình, với 41.000 người hoạt động trong lĩnh vực báo chí… hợp thành các binh chủng báo chí tư tưởng lý luận, gánh vác trọng trách người tuyên truyền tập thể, người cổ động tập thể và người tổ chức tập thể, lay động tới sinh mệnh mỗi cá nhân, ảnh hưởng tới từng bộ máy và lan tỏa rộng khắp toàn xã hội.
Thực tiễn đổi mới gần 40 năm qua cho thấy, trong công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị các cấp, đặc biệt việc gìn giữ, cổ vũ và thực hành đạo đức, không ít cấp, không ít phương diện, không ít người coi nhẹ, thiếu sự tham gia của báo chí đã lâm vào khó khăn nan giải, khủng hoảng nghiêm trọng; không ít cơ quan dưới mọi mánh lới ngăn cản công tác báo chí trên phương diện này đã bị cô lập, thoái bộ; thậm chí cả một số người dùng nhiều thủ đoạn hoặc là bóp nghẹt hoặc là mua chuộc báo chí… đã tự mình chuốc lấy hậu họa khôn lường. Và, không ít cơ quan báo chí chưa coi trọng nhiệm vụ này và không ít nhà báo, theo đó cũng “nhúng chàm”, “con sâu làm rầu nồi canh”.
Nói khái lược, toàn bộ điều đó đang là khó khăn to lớn, là nhiệm vụ nặng nề nhưng rất quan trọng của các thành viên của hệ thống chính trị, trước hết là Đảng và Nhà nước tiếp tục nắm chắc và phát huy sức mạnh tổng lực của báo chí, với tư cách là một trong những nhân tố chủ yếu bảo đảm sự thành công đối với công cuộc đổi mới toàn diện, đồng bộ trong tầm nhìn tới năm 2030 và xa hơn. Xin khắc sâu vấn đề xây dựng đạo đức không chỉ đặt ra đối với Đảng, mà ở đây, thách thức sứ mệnh và trách nhiệm của báo chí nước ta. Và, dù thế nào, trong sự rất to lớn, rất khó khăn và rất nặng nề đó đang thách thức bản lĩnh và trách nhiệm chính trị, nghề nghiệp và xã hội nhưng cũng thật là danh dự, thật là vẻ vang đối với mỗi nhà báo và nền báo chí nước nhà.
Ðạo đức hành động và hành động đạo đức của đảng viên, cán bộ - nhân tố căn bản quyết định sức mạnh và uy tín của Ðảng
Đạo đức là những chuẩn mực giá trị được hình thành một cách khách quan trong xã hội, có tác dụng chi phối hành vi của con người. Chủ tịch Hồ Chí Minh coi đạo đức là gốc của người cách mạng; “gốc có vững cây mới bền”. Người khẳng định, con người không có đạo đức thì không làm nổi việc gì; làm cách mạng là công việc to tát, nếu không có đạo đức thì làm sao làm nổi; làm sao lãnh đạo được nhân dân. Người dạy, Đảng ta “là đạo đức, là văn minh” và thực tế phải là Đảng đạo đức, Đảng văn minh. Nghĩa là đạo đức, văn minh phải thấm đẫm trong và chi phối tất cả mối quan hệ giữa đảng viên với đảng viên, giữa đảng viên với tổ chức đảng, giữa các tổ chức đảng với nhau, giữa cấp trên và cấp dưới trong Đảng, giữa Đảng với nhân dân ta, giữa Đảng ta với các đảng trên thế giới và với nhân dân thế giới.
Trước những trọng trách mới và thách thức hiện nay, Đảng ta đặt vấn đề xây dựng Đảng về đạo đức trong tổng thể công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng toàn diện và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh. Đó cũng chính là xây dựng sức mạnh nội sinh bền vững của cách mạng, bảo đảm cho toàn bộ hoạt động lãnh đạo của Đảng không có mục đích nào khác ngoài mục đích xây dựng nước Việt Nam độc lập, dân chủ, giàu mạnh, xã hội công bằng, văn minh, thực hiện thành công chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc.
Hơn lúc nào hết, hiện nay, những nguy cơ hiện hữu, những tổn thất khôn lường đe dọa vận mệnh đất nước, chế độ xã hội chủ nghĩa và sức sống của Đảng (tệ tham nhũng, lợi ích nhóm tiêu cực, tư duy nhiệm kỳ, tệ lãng phí và tình trạng suy thoái về chính trị tư tưởng, đạo đức, lối sống của một bộ phận không nhỏ cán bộ, đảng viên); sự chống phá ngày càng quyết liệt của các thế lực thù địch; lòng tin của nhân dân với Đảng, Nhà nước bị giảm sút nghiêm trọng, khối đại đoàn kết toàn dân tộc bị xâm hại… đang đặt trước chúng ta những vấn đề nan giải. Sức mạnh nội sinh của cách mạng Việt Nam vì thế cũng bị xâm hại. Khi Đảng cầm quyền, quyền lực ở nơi này, người kia đang bị tha hóa, bởi những cá nhân được trao quyền, nói như Chủ tịch Hồ Chí Minh, khi lòng dạ họ không còn trong sáng nữa, họ không thường xuyên tự tu dưỡng rèn luyện, nâng cao đạo đức cách mạng… đã làm cho tình hình phức tạp và nguy hiểm; đến lượt mình, họ cũng tự chuốc lấy những sự xuống cấp, băng hoại về đạo đức và bị đào thải, và chúng ta mất cán bộ, uy tín chính trị của Đảng bị xâm hại.
Đạo đức cách mạng là nền tảng, là vấn đề cốt lõi chi phối toàn bộ hoạt động, mục tiêu, lý tưởng chính trị và phẩm chất chính trị của Đảng nói chung, mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng nói riêng. Xây dựng về đạo đức trong công tác xây dựng Đảng tự nó trở nên hết sức quan trọng, xét cả trên phương diện lý luận và thực tiễn. Đạo đức là gốc của con người. Người khẳng định, làm cách mạng là công việc to tát, nếu không có đạo đức thì làm sao làm nổi; làm sao lãnh đạo được nhân dân. Người dạy, Đảng ta là đạo đức, là văn minh và phải là Đảng đạo đức, Đảng văn minh. Như vậy, vấn đề đạo đức của đảng viên và xây dựng đạo đức trong Đảng phải được coi là vấn đề rất quan trọng, phải được quan tâm xứng đáng và ngang tầm trọng trách trong tất cả giai đoạn cách mạng.
Vấn đề đạo đức có mối quan hệ gắn bó hữu cơ với các lĩnh vực chính trị, tư tưởng, tổ chức và rộng hơn là kinh tế, ngoại giao. Mục tiêu chính trị của Đảng ta là gì, nếu không phải vì độc lập của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân. Đó là lý tưởng chính trị. Vì lý tưởng cao cả đó, biết bao chiến sĩ cộng sản đã hiến dâng cuộc đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp, giải phóng con người. Đó chính là đạo đức chính trị. Mục đích cao nhất của đạo đức chính trị của Đảng Lao động Việt Nam gói gọn gồm 8 chữ: “Đoàn kết toàn dân, phụng sự Tổ quốc” (Hồ Chí Minh). Trung với nước, hiếu với dân là một phẩm chất đạo đức, đồng thời là lý tưởng chính trị của những chiến sĩ cộng sản chân chính, về tư tưởng chính trị. Tư tưởng đạo đức không chỉ thể hiện nhận thức đúng đắn về các giá trị đạo đức mà còn chi phối hành động đạo đức. Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng, không thể không quan tâm đến xây dựng tư tưởng đạo đức và hành vi đạo đức của mỗi cán bộ, đảng viên, xây dựng Đảng về tổ chức, dù hàng vạn chi bộ hay cơ sở đảng, hàng triệu đảng viên nhưng được tổ chức chặt chẽ, để Đảng trở thành một khối thống nhất như “cha con một bụng”, trăm người như “huynh đệ một nhà”, “muôn cành chung một cội”. Để tạo nên một tổ chức như vậy, không thể chỉ quan tâm đến các nguyên tắc, dù cực kỳ căn bản, mà coi nhẹ hoặc lãng quên giáo dục đạo lý, tình thương, lẽ phải… tức là đạo đức. Chủ tịch Hồ Chí Minh viết: “Phải có tình đồng chí thương yêu lẫn nhau”. Đó là đạo đức chính trị.

Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh, xứng đáng là một Đảng thật sự đạo đức, văn minh. Ảnh: TL.

Rõ ràng: Đối với Đảng ta, đạo đức chính là chính trị.
Yếu tố đạo đức, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên trong sạch, vững mạnh về đạo đức đã nằm trong tất cả hoạt động xây dựng Đảng, trong mục tiêu xây dựng Đảng về chính trị, tư tưởng, tổ chức. Không phải ngẫu nhiên, suốt gần 50 năm, ngay từ “Tư cách của người cách mạng” ở tác phẩm “Đường kách mệnh” (năm 1927) và trong “Mười hai điều xây dựng Đảng cách mạng chân chính” ở tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” (năm 1947), Chủ tịch Hồ Chí Minh đặc biệt nhấn mạnh tới vấn đề rèn luyện đạo đức của cán bộ, đảng viên. “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi đến mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”. Và, trong “Di chúc” (năm 1969), Người vẫn căn dặn: “Đảng ta là một Đảng cầm quyền. Mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm nhuần đạo đức cách mạng, thật sự “cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư”.
Đạo đức của Đảng biểu hiện tập trung ở mục tiêu, lý tưởng chính trị và hành động lãnh đạo, cầm quyền của Đảng. Đó là tiên phong thực hiện sứ mệnh giải phóng con người, đem lại cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc cho con người. Từ mục tiêu, lý tưởng đó, toàn Đảng và từng cán bộ, đảng viên trong mọi suy nghĩ và hành động phải quán triệt và thấm nhuần sâu sắc phương châm: “Việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh”. Thời kỳ phát triển mới của đất nước, hơn lúc nào hết, đòi hỏi tư duy về phát triển, hoạch định chính sách phát triển đều phải tự nó hàm chứa và thấm đẫm yếu tố đạo đức và văn hóa. Mọi quyết sách của Đảng về sự phát triển đất nước tự nó phải mang tính chính trị và văn hóa trước khi là một quyết sách về kinh tế hay phát triển công nghệ đơn thuần. Phát triển kinh tế - xã hội vừa phải được định hướng chính trị vừa được bảo đảm bởi sức mạnh đạo đức và văn hóa, nhất là đạo đức, văn hóa của Đảng trong điều kiện của một đảng lãnh đạo, cầm quyền. Đó là yêu cầu tất yếu của mục tiêu phát triển đất nước bền vững, dưới ngọn cờ của Đảng. Đó là đạo đức chính trị trong kinh tế.
(còn nữa)

Tác giả: TS. Nhị Lê, nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản