CHIẾN THẮNG PHÁT XÍT – THẮNG LỢI CỦA CHÍNH NGHĨA VÀ NHỮNG BÀI HỌC CÒN NGUYÊN GIÁ TRỊ

Chiến thắng vĩ đại của nhân loại

Ngày 9 tháng 5 năm 1945 đánh dấu thời khắc lịch sử trọng đại khi phát xít Đức tuyên bố đầu hàng vô điều kiện, kết thúc Chiến tranh Thế giới thứ hai tại châu Âu. Đó không chỉ là dấu chấm hết cho một cuộc chiến tranh khốc liệt nhất trong lịch sử loài người, mà còn là chiến thắng vĩ đại của các lực lượng tiến bộ, yêu chuộng hòa bình trên toàn thế giới trước chủ nghĩa tàn bạo, phản nhân loại.

Trong vòng 6 năm (1939–1945), chủ nghĩa phát xít – đứng đầu là Đức Quốc xã, Ý phát xít và Nhật Bản quân phiệt – đã gieo rắc chiến tranh và tội ác trên toàn cầu, cướp đi sinh mạng của hơn 60 triệu người. Tuy nhiên, nhờ sự đoàn kết và hy sinh của Liên minh chống phát xít, đứng đầu là Liên Xô, Mỹ, Anh và Trung Quốc, nhân loại đã giành lại quyền được sống, được tự do và được mơ về một nền hòa bình bền vững.

Ảnh tư liệu Quốc tế

 Sự sụp đổ tất yếu của chủ nghĩa phi nhân đạo
 

Từ góc nhìn của chủ nghĩa Mác – Lênin, chiến tranh thế giới thứ hai phản ánh mâu thuẫn sâu sắc giữa các cường quốc đế quốc trong thời kỳ khủng hoảng, khi chúng tranh giành thị trường và thuộc địa bằng bạo lực. Chủ nghĩa phát xít không phải là một hiện tượng bất ngờ, mà là sự phát triển tột cùng của chủ nghĩa đế quốc phản động. V.I. Lênin từng cảnh báo rằng: "Chủ nghĩa đế quốc là giai đoạn tột cùng của chủ nghĩa tư bản", và chiến tranh là phương tiện để duy trì vị thế thống trị.
 

Chủ nghĩa phát xít, trong bản chất, đã chà đạp lên tất cả những giá trị nhân văn, dân chủ, tự do, đặt quốc gia của mình lên trên tất cả, và tìm cách "thanh lọc" các dân tộc khác. Nhưng như một quy luật khách quan, mọi thế lực phi nghĩa đều sẽ bị đánh bại bởi sức mạnh của chính nghĩa và sự liên kết quốc tế của các lực lượng cách mạng và yêu chuộng hòa bình.

Tác động và bài học cho Việt Nam

Chiến thắng phát xít năm 1945 không chỉ chấm dứt sự thống trị của các chế độ độc tài ở châu Âu và châu Á, mà còn làm lung lay hệ thống thuộc địa toàn cầu. Tại Việt Nam, sự đầu hàng của phát xít Nhật đã tạo ra một khoảng trống quyền lực tại Đông Dương, mở ra thời cơ vàng cho Nhân dân vùng lên làm cách mạng. Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Đông Dương và Chủ tịch Hồ Chí Minh, Cách mạng Tháng Tám đã thành công, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 02/9/1945.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo chủ nghĩa Mác – Lênin để nhận diện rõ kẻ thù chính của dân tộc là chủ nghĩa thực dân, phát xít, từ đó vạch ra con đường cách mạng phù hợp với hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam. Người khẳng định: "Chủ nghĩa phát xít là kẻ thù của nhân loại. Nhân dân thế giới, kể cả nhân dân Việt Nam, cần đoàn kết chống lại nó như chống lại một loài quỷ dữ" (Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 4, NXB Chính trị Quốc gia, 2011, tr. 250).

Người cũng đặc biệt nhấn mạnh vai trò của sức mạnh đoàn kết quốc tế, của việc kết nối phong trào cách mạng trong nước với phong trào giải phóng dân tộc trên toàn thế giới. Bài học về tranh thủ thời cơ quốc tế, kết hợp nhuần nhuyễn giữa điều kiện khách quan và chủ quan, là một trong những yếu tố làm nên thắng lợi của cách mạng Việt Nam năm 1945.

Đoàn Quân đội Nhân dân Việt Nam tham gia diễu binh trên Quảng trường Đỏ trong giờ tập luyện
(Ảnh: Tâm Hằng/TTXVN)

Bài học sâu sắc cho hiện tại và tương lai: Kỷ niệm 80 năm Ngày Chiến thắng phát xít (1945–2025), chúng ta càng thấm thía những bài học còn nguyên giá trị:

Thứ nhất, chính nghĩa luôn chiến thắng phi nghĩa. Sự sụp đổ của chủ nghĩa phát xít là minh chứng cho việc không có thế lực nào dù mạnh đến đâu có thể chiến thắng được khát vọng tự do của các dân tộc.

Thứ hai, hòa bình là thành quả của hy sinh. Hơn 27 triệu người Liên Xô và hàng triệu người khác đã hy sinh vì lý tưởng cao đẹp. Hòa bình không thể xem là điều mặc định, mà là trách nhiệm của mỗi quốc gia trong việc gìn giữ và vun đắp.

Thứ ba, tinh thần đoàn kết quốc tế là chìa khóa thành công. Trong bối cảnh toàn cầu hóa, những thách thức như xung đột khu vực, biến đổi khí hậu, dịch bệnh… càng đòi hỏi sự hợp tác và chia sẻ trách nhiệm của toàn thể cộng đồng quốc tế.

Thứ tư, kiên quyết đấu tranh với mọi biểu hiện của chủ nghĩa phát xít mới, chủ nghĩa dân tộc cực đoan, phân biệt chủng tộc. Những bài học từ quá khứ giúp chúng ta cảnh giác trước các nguy cơ tái diễn xung đột mang tính toàn cầu nếu không có sự kiểm soát và đối thoại tích cực.

Tám mươi năm sau Chiến thắng phát xít, chúng ta không chỉ tưởng niệm những người đã ngã xuống, mà còn cần hành động thiết thực để bảo vệ hòa bình, công lý, nhân quyền và chính nghĩa. Đó là cách tốt nhất để nhân loại không bao giờ phải sống lại trong bóng đêm của chiến tranh, hận thù và diệt chủng.

 

Lê Quảng Tuấn

Tài liệu tham khảo

1. Hồ Chí Minh toàn tập, Tập 4 và Tập 6, NXB Chính trị Quốc gia – Sự thật, 2011.
2. Giáo trình Chủ nghĩa xã hội khoa học, Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, NXB Lý luận chính trị, 2021.
3. Lịch sử thế giới cận – hiện đại, Đại học Quốc gia Hà Nội, NXB Giáo dục Việt Nam, 2020.
4. Tạp chí Cộng sản, chuyên đề tháng 5/2020: "Chiến thắng phát xít và vai trò của Liên Xô trong Thế chiến II".
5. Tạp chí Lý luận chính trị, Học viện CTQG Hồ Chí Minh, tháng 5/2015: "Bài học từ Chiến thắng phát xít cho cách mạng Việt Nam".